- 236 -

1363. Juni 3. Breslau.

Preczlaus, Bischof von Breslau bestätigt die von Herzog Wenzel gegründete Stiftung der Collegiat- Kirche des heiligen Grabes zu Liegnitz.

In nomine domini amen. Nos Preczlaus dei gracia episcopus Wratislaviensis ad rei memoriam sempiternam. Ad hoc deus omnipotens rex regum et dominus dominancium principes seculi in excellencioris gradus culmine collacavit eosque altis decoravit honoribus et multiplici prerogativa muneris insignivit, ut cognoscentes sibi tantorum bonorum graciam divinitus attributam velut clara luminaria inter sydera refulgentes sponsam ipsius regis summi sanctam ecclesiam orthodoxam amplificent et recompensacione condigna subsidiis muniant oportunis; hec igitur princeps inclitus dominus Wenceslaus primus dux Slezie et dominus Legniczensis intra claustra pectoris sui salubri meditacione recensens volensque pro tantis beneficiis tamquam benediccionis filius largitori bonorum omnium digne juxta sue possibilitatis modulum respondere ad laudem omnipotent is eiusdem sueque genitricis Marie virginis benedicte necnon in honore sancti sepulcri dominici et beate Hedwigis patrone et ducisse terrarum Slesie progenitricis principis memorati, ecclesiam collegiatam in fund(o) preurbii ante castrum civitatis sue Legniczensis Wratislaviensis nostre diocesis pie ac racionabiliter fundavit, instituit et erexit perpetuo duraturam, in quo fundo archidyaconus Legniczensis dumtaxat curiam dotis et habitacionis sue habuit ab antiquo, donans siquidem et assignans, approprians et incorporans dux prefatus pro dote seu dotis nomine eidem ecclesie collegiate eiusque prelatis et canonicis presentibus et futuris totum fundum preurbii nominati cum sua circumferencia et fossatis circumeuntibus preurbium ipsum atque cum piscaturis, que sunt et esse possunt in fossatis eisdem, totum quoque aliud ad dominium principis supradicti pertinens, consistens in fundo preurbii memorati cum plena prefecta omnimoda ac perpetua ecclesiastica libertate, nullo penitus jure, potestate vel dominio mero vel mixto, supremo seu infimo s i b i. . suis heredibus sive quibuscunque successoribus in premissis aliqualiter reservato, excepta tantum omnino curia una, que Sluschoff vulgariter nunccupatur, sita in preurbio sepedicto, quam dominus princeps pro necessitate sua voluit specialiter reservari, ita quod eidem prelati et canonici nomine ecclesie collegiate prefate fundum preurbii huiusmodi decetero tytulo vere proprietatis habere et possidere in eoque domos et habitaciones sibi necessarias edificare ac alias in quoscunque usus meliores convertere possint et debeant, prout ipsorum placuerit voluntati, ad qu(e) quidem omnia et singula magnifici principis domini (Lu)dowici Lubynensis fratris germani ducis Wenceslai prescripti consensus accessit et beneplacitum speciale. Voluit autem et expresse constituit idem fundator et pius patronus circa fundacionem eandem, ne quis unquam inantea he(red)um vel successorum suorum necnon prelatoruni et canonicorum supradictam ecclesiam collegiatam mutare seu ad alium locum transferre presumat, contrarium vero faciens aut eciam facientes penam et sentenciam excommunicacionis incurrere voluit, in eos per sedem apostolicam specialiter proferendam, cum exnunc memoratus dux Wenceslaus sui corporis defuncti elegerit in eadem ecclesia et non alibi perpetuam sepulturam. Sane quia jam dante domino pro collegio capituli sepedicte ecclesie prelibatus dominus dux Wenceslaus decanatum et nonnullos canonicatus et prebendas infrascriptas fundavit et dotavit in ipsa, quorum jus patronatus seu eciam presentandi ad ipsum suosque heredes ac successores legitimos debeat perpetue pertinere, unde disposuit et decrevit eciam de eodem decanatu specialiter fore observandum futuris et perpetuis temporibus in hunc modum, quod videlicet idem decanatus, quocienscunque ipsum vacare contigerit, nemini conferendus est, nec ad ipsum aliquis pro decano presentandus, nisi actu sacerdos existat vel saltem infra annum possit ad sacerdocium promoveri et teneatur apud prefatam ecclesiam residenciam facere personalem. Antequam vero per dictum ducem vel successores suos, ut premittitur, duces Legniczenses dumtaxat presentatus fuerit ad, ipsum decanatum instituendus per dyocesanum loci in decanum ecclesie prefate nominari debeat et exhiberi persona huiusmodi presentanda a patrono seu patronis predictis sine contradiccione et difficultate qualibet ipsi capitulo dicte ecclesie, quod tunc propter hoc erit specialiter congregandum, ad videndum et approbandum ydoneitatem persone predicte, que, si visa, dicta et pronuncciata fuerit, ydonea ad decanatum eundem a capitulo memorato extunc ipsi dyocesano episcopo ad investiendum de decanatu huiusmodi presentetur. Si autem minus ydonea cognita et dicta fuerit per idem capitulum, tunc mox persona alia magis ydonea cum intimacione super hoc facienda ab eodem capitulo per sepedictum dominum .. ducem vel eius successores. . episcopo, qui pro tempore fuerit, presentetur. Cui siquidem decanatui prelibatus dominus. . dux adiunxit et univit ac asscripsit perpetue officium cancellarie ducatus et dominii Legniczensis constituens et ordinans isto modo, quod, quicunque .. decanus fuerit inantea inibidem, is cum hoc sit cancellarius ducis et terre predictorum regatque et habeat in sua decanali potestate sigilla pertinencia ad officium cancellarie predictum, nec per quempiam poterit aut debeat auferri cancellaria huiusmodi a decano pro tempore existente nisi maxima et notoria, quod absit, gravis excessus vel criminis lese maiestatis causa subesset. Insuper memoratus fundator dedit, donavit et attribuit decanatui supradicto decem et octo grossos Polonicalis monete census perpetui singulia septimanis in et super jure fori in opido Niklosdorf nunccupato per decanum tollendos et pro utilitate sua, prout sibi videbitur, convertendos et similiter duo macella carnium in Niklosdorf singulis septimanis dantes et solventes quatuor grossos, qui decanus uti et gaudere debeat pleno jure et jurisdiccione consimili in sepedicta ecclesia. quemadmodum gaudet et utitur. . decanus Wratislaviensis ecclesie kathedralis. Porro per presentem ordinacionem decanatus et jurisdiccionis ac potestatis ipsius non est intencionis dicti domini. . ducis, ut jurisdiccioni et potestati archidyaconi Legniczensis, presertim cum vocacione sit prior in aliquo derogetur, sed quivis prelatorum eorundem in vocacione, qua vocatus est, maneat et dignitatis sue ministerio perfruatur, quodque juxta salubrem disposicionem fundatoris eiusdem non debeant esse in ipso collegio plures quam viginti quatuor canonicatus et prebende inclusis quatuor dignitatibus in eodem numero scilicet archidyaconatu et decanatu predictis necnon cantoria et custodia, quas adhuc in futurum dante domino gerit in votis. prefatus princeps illic instituere et fundare; nomina quoque prebendarum canonicalium iam actu consistencium et fundatarum in ecclesia sepedicta sunt ista videlicet prebenda, quam habet dominus Henricus de Lubyn, item prebenda, quam habet Martinus de Peregrinivilla, item, quam habet Johannes de Lypa, item, quam habet Conradus de Knobelochsdorf, item, quam habet dominus Petrus de Bythum, ad quam pertinet tota villa Zewicz sita prope castrum Koczenow cum pleno iure et dominio temporali et nominatim cum eo iure et libertate videlicet, quod.. incole et villani dicte ville Zewicz possint et debeant pascere libere absque impedimento cuiuslibet animalia sua magna et parva in Borra sive saltu adiacente dicte ville, pertinente ad dominium castri prefati et quod etiam iidem homines seu villani pro domibus suis inibi construendis ligna viridia seu recencia in Borra predicta succidere et educere, ligna quoque arida et iacencia pro necessitate ignis domorum suarum debeant colligere et habere, quemadmodum incole dicte ville eo iure et usu antiquitus perfruuntur. Item prebenda, quam habet Petrus Schoneion, item prebenda, quam habet magister Johannes Witlonis, item prebenda, quam habet Guntherus de Croschicz, item prebenda, quam habet Michael de Budissow, item prebenda, quam habet Nicolaus Keppil, item prebenda, quam habet Jacobus de Waldicz, item prebenda, quam habet Johannes de Rusindorf, item prebenda, quam habet Jacobus Engilgeri, item prebenda, quam habet Mathias de Panewicz, item prebenda, quam habet Petrus de Janowicz, item prebenda, quam habet Nicolaus Rotkirche, item prebenda, quam habet Ryczoldus Rotkirche, item prebenda, quam habet Heynricus de Vyasd, item prebenda, quam habet Franczco de Schellindorf, item prebenda, quam, habet Johannes Renkeri, item prebenda, quam habet Stanislaus Czamborii. Quarum quidem prebendarum redditus et proventus annui in certis locis eis deputatis scilicet in civitatibus, villis, maneriis seu allodiis, terris et possessionibus consistere dinoscuntur. Ceterum inter dignitates et canonicatus cum prebendis huiusmodi, ut prefertur, necnon inter altaria aliaque beneficia ecclesiastica, que nunc sunt et in futurum fuerint, in ecclesia sepefata memoratus dominus. . dux hanc disposicionem taliter voluit annotari, quod nullus videlicet, nisi sit episcopus sive dux, possit et debeat dignitates et canonicatus ac prebendas eosdem (sic) conferre, seu ad eas eciam presentare; altaria vero et alia similia vel minora beneficia cetere persone, quarum interest vel interfuerit, racion(e) jurispresentandi sive fundacionis ordinent, prout eis videbitur expedire. Adiecit insuper et constituit magnificus dux prefatus, quod omnia et singula donata et assignata memorate ecclesie aut imposterum per . . principes.. episcopos et quoscunque christicolas misericorditer largienda, sive sint et fuerint in proventibus annuis sive in libris, vasis aureis et argenteis, ornamentis aliisque rebus mobilibus aut inmobilibus, quibuscunque in ius et dominium plenum merum et perfectum transeat (sic) ecclesiastice libertatis sintque ab omni servicio, onere, gravamine, angariis et perangariis ducalis et temporalis dominii penitus absoluta. Placuit preterea. . duci prefato, quod omnia et singula altaria in memorata ecclesia fundata et erecta vel adhuc fundanda seu eciam erigenda una cum omnibus et singulis ministris eorum necnon . . vicariis . . subcustode.. magistro scolarium, sacristano, organista, campanatore in sua disposicione remaneant nec aliquatenus tol(l antur) vel imminuantur (ec)clesie memorate sed et redditus et proventus annui pro necessitate communi capituli dicte ecclesie deputati, vel quos imposterum deputari contigerit, firma perpetua ac irrefragabili soliditate subsistant nec cuiuscunque heredum vel successorum suorum presumpcione seu machinacione qualicunque destrui debeant seu eciam impediri. Item, ut capitulum ecclesie prelibate similem jurisdiccionem habeat et eius exercicium pro suis iniuriis realibus et personalibus necnon possessionibus, iuribus et redditibus beneficiorum suorum in dicta ecclesia consistencium et ad eam pertinencium, quemadmodum capitulum ecclesie Wratislaviensis predicte habere in talibus et exercere consuevit; constituciones quoque et ordinaciones ..capituli et.. vicariorum ecclesie collegiate predicte conforment se in omnibus constitucionibus et ordinacionibus personarum huiusmodi ecclesie kathedralis prefecte et ut ipsi episcopo, qui pro tempore fuerit, sepedictum capitulum inmediate subiectum existat eodemque habitu chorali persone eiusdem ecclesie uti debeant, quo persone dicte Wratislaviensis ecclesie uti et indui in ecclesia consueverini nec idem habitus per quempiam decreto inmutetur. Considerans itaque dominus dux, quod, quanto maioribus nexibus instituta salutaria fuerint, solidata tanto minus ipsorum corrumpi poterunt fundamenta, nobis devota precum instancia supplicavit, ut, cum ipse suam disposicionem huiusmodi nimirum desideret efficacem (per)petua firmitate feliciter perdurare in votisque gerat illo duce previo. qui pro temporalibus subsidiis largitur sine fine mansura, dictam collegiatam ecclesiam eiusque collegium uberioribus graciarum honoribus insignire ad predicta omnia et singula nostrum ac nostri Wratislaviensis capituli (pro)bacionem et concensum prebere ipsis quoque auctoritatis nostre robur adicere dignaremur. Nos vero peticionibus ipsius tamquam racionabilibus atque iustis, quantum cum deo possumus grato cupientes annuere exaudicionis assensu, presertim cum progenitores principis sepedicti arbitremur insignes (mu)nificencias Wratislaviensi ecclesie liberaliter prestitisse, de fratrum nostrorum capituli Wratislaviensis consensu omnia et singula in singulis punctis, capitulis seu articulis superius conscripta, designata, ordinata et disposita per dominum.. ducem prefatum ex certa sciencia admittimus, approbamus aucto(risamus) et presentibus benevole confirmamus nostra ordinaria potestate volentes et decernentes firmiter et expresse, quatenus eadem omnia et singula taliter perpetuo duratura consistant, que a nemine cuiuscunque status, sexus, preeminencie, dignitatis seu condicionis fuerint, unquam valeant violari et in huius rei evidenciam et certitudinem pleniorem presentes literas fieri iussimus sigillorumque tam dicti. . principis, quam nostri et ipsius Wratislaviensis capituli roborari. Actum et datum Wratislavie III0 Non. Junii in capitulo generali, quod in festo beatorum Cancianorum martirum celebrari consuevit, anno domini millesimo trecentesimo sexagesimo tercio, presentibus honorabilibus viris dominis Jacobo de Paczkow preposito, Symone de Legnicz scolastico, Nicolao de Panewicz, custode Beldone de Proskow, Nicolao de Schellindorf cantore sancte Marie Glogoviensis, Jacobo Augustini archidyacono Legniczensi, Ottone de Brunna, Johanne Brunonis, Nicolao de Pimekow, Petro de Opol officiali, Petro de Kursanckowicz, Ottone de Schuckowicz, Clemente de Wansow, Jankone de Glogovia, Mathia de Panewicz, Nicolao de Legnicz et Czamborio de Progrella canonicis Wratislaviensibus fratribus nobis in Christo delectis ad sonum campane ut moris est capitulariter congregatis.

Orig. Prov. Archiv, Urkk. des Collegiatst. z. heil. Grabe No. 1. Die Siegel fehlen, sichtbar sind nur die Oeffnungen für die Siegelbänder. Die mehrfach unkenntlich gewordenen Schriftzüge des stark verletzten Pergamentes sind in gesperrter Schrift nach einer zur Senitz'schen Sammlung des Prov. Archivs gehörigen Abschrift ergänzt.

Urkunden-Buch der Stadt Liegnitz und ihres Weichbildes bis zum Jahre 1455 - Herausgegeben dr Friedrich Wilhelm Schirrmacher - Liegnitz 1866